Uzman Gazetecilik Nedir?

1)Siyaset Haberciliği

Türk dil kurumuna göre siyaset, devlet işlerini düzenleme ve yürütme sanatı ile ilgili özel görüş yada anlayıştır.

Siyasetin bir boyutu çatışma diğer boyutu ise uzlaşmaya dayanır.

Siyaset nedir ?

Siyaset arapçadan “siyasi” kelimesinden türemiştir.

Osmanlıcada ise bu anlamlara ilaveten padişahın hükmettiği ölüm cezası anlamına gelmektedir.

Siyaset veya politika, devlet işlerini düzenleme ve yürütme sanatıyla ilgili özel görüş  veya anlayışı ifade etmektedir.

Dolayısıyla politika kavramının tanımını bilmekte önem arz etmektedir.

Politika ? (

Politika batıda polis ve kent kelimelerinden türemiştir.

Batıdaki insanlar düzene ve asayişe uyum sağlamaya doğruya nazaran daha yatkındır.)

Siyaset ? (

Siyaset seyis kelimesinden doğduğu için için doğu kültürüne daha yatkındır.

Çünkü doğudaki insanlar daha çok baskın güce ve kırsal hayata daha yatkındır.

Bu nedenle seyis at bakıcılığı anlamına gelmektedir.)

Siyasetin tarihçesi.

• ibni haldun Tarihi bir masal anlayışı içinde ele almamış “olayların nedenlerinin ve nasıllarının derinlemesine incelenmesi olarak değerlendirilmiştir.

• Marx’a, montesquieu’ye, darwin’e vb. kadar uzanan birçok düşünce çizgisinin başlangıç noktasında ibni haldun’u görürüz.

Siyasal iletişim özellikleri

• Siyasal soruların belirlenmesi.
• Belirlenen sorunun siyaset ortamında tartışılması.
• Tartışılan konular üzerinde fikir birliğine varılması.
• Siyasal söylemin yeniden üretimi noktasında medya siyasetin ürettiği gerçekliğin geniş kitlelere duyurma işlemi görür.
• Frankfurt okuluna göre; siyaset yöneten ve yönetilenler arasında aracılık yapan bir kuruluşken medya ise bunu görünür kılar.

Osmanlıda siyaset

• Osmanlu Devletinin iki temel özelliği vardır.
• Bunlardan biri monarşik diğeri ise teokratik devlet oluşudur.
• Osmanlı Devleti kuruluşundan yıkılşına kadar,bu iki özelliğini korumuştur
• Osmanlı Devleti, batıdan farklı, kendine özgü feodal yapıya sahip bir devlet olmuştur.

Türkiye’de siyaset

• Türkiye’nin kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı bir yapısı vardır.
• Yasama: Yasa yapma, yasa koyma.
• Yürütme Yasaları uygulama işlemi.
• Yargı: Egemenlik veya devlet adına hukuk yorumlayan ve ona başvuran mahkemeler düzenlenir.

Siyasi partiler

• Siyasi partiler yasasına uygun olarak kurulan partiler, Türk halkından genel seçimler %10 barajını geçtikleri takdirde ülkeyi yönetmek için TBMM’de yer almak için yasama görevlerini yerine getirirler..

• Çoğunluğa sahip olunca yürütme erkine sahip olurlar.
• Türkiye’de çok partili dönemin ilk 5 yılında 27, 1951 den günümüze kadar ise 170 siyasi parti kurulmuştur.
• Bunların en büyük bölümü örgütsel ve mali sorunlar yüzünden, bir kısmı gizli yada açık baskılar sonucunda kapanmıştır.

Mustafa Kemal Atatürk

• Türk mareşal devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olmuştur.

• 1923’ten 1938 deki vefatına kadar arka arkaya 4 kez Cumhurbaşkanı seçilen Atatürk bu görevi en uzun süre yürüten Cumhurbaşkanı olmuştur.

1 — Cumhuriyetçilik

2 — Milliyetçilik

3 — Halkçılık

4 — Devletçilik

5 — Laiklik

6 — İnkılâpçılık

İlkeleri ile ülkeyi yönetmiştir.

1960 Darbesi

• 27 mayıs 1960 tarihinde yapılan Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askeri darbedir.

• Sebebi: Demokrat parti ve ordu ilşkisi, gizli komiteler, 9 subay olayı, 28-29 Nisan olayları.
• Hedef: Demokrat parti’yi devirmek.
• Sonuç: Adanan Menderes dönemin dışişleri ve maliye bakanı idam edildi.
• 1961 Türkiye anayasası çıkarıldı.
• 27 Mayıs hürriyet ve anayasa bayramı ilan edildi.
• Sağ-Sol çatışması başladı.

Türkiye’de Medya

• Farklı görüşlerin ifade edildiği yerli ve yabancı süreli yayınları içeren, son dere rekabetçi yerli gazetelerden oluşan bir medya sektörüdür.

Medya sahipliği, genellikle varlıklı kişiler tarafından kontrol edilen holdinglerin parçası olan birkaç büyük özel medya grubunun elinde yoğunlaşmıştır ve bu da sunulan görüşleri sınırlı kılmaktadır.

• Buna ek olarak şirketler, iktidar ile dostça ilişkiler kurmaya çalışmak dahil olmak üzere sahilerinin iktisadi çıkarlarını desteklemek için nüfuzlarını kullanmaktadır. Türkiye’de medya kamuoyu üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir.

Önde gelen medya grupları

• Demirören medya grup
• Doğuş yayın grup
• Turkuvaz medya grup
• Çukurova medya grup
• Ciner medya grup

Siyasal habercilikte haber hiyerarşisi

• Cumhurbaşkanının konuşmaları, seyahatleri, telefon görüşmeleri.

• İktidar partisinin açıklamaları veya politikaları.

• Ana muhalefet partisinin söylemleri.

• Diğer muhalefet partilerinin açıklamaları.

Siyaset haberciliği yapanlara dikkat !

Siyaset habercisinin özellikleri

• Siyasi arenadaki farklı bakış açılarına eşit yer vermek.

• Kendini yakın hissettiği siyasi paradigmanın olumsuz noktalarını dile getirmek.

• Okuyucunun siyasete yönelik düşünce birikimini geliştirmek.

• Kendini uzak gördüğü siyasi kuruluşların olumlu taraflarını yayımlamak.

• Siyasi terimleri herkesin anlayacağı açıklıkta tutmak.

• Siyaseti ötekileştiren, yok sayan bir boyutta değil de birleştirici bir boyutta ele almak.

• Siyasi parti liderlerinin veya siyasi partilere oy veren vatandaşları rencide etmemek.

• Siyasi habercilik yapan muhabir, konusunda donanımlı olmalı, siyasi kurum ve kuruluşları yakından takip etmeli.

• Siyaset haberciliği yapan muhabir takip ettiği partiyi yakından tanımalı.

• Siyaset haberciliği yapan muhabir halkı yönlendirmemelidir.

(Siyaset haberi okuyucuları, siyaset haberini okurken hangi yayın kuruluşunun, hangi siyasi kurum ve kuruluşlarla yakın veya uzak olduğuna dikkat etmelidir.

Bunu yapan okuyucu A gazetesinin gerçekliğinde Be partisinin nasıl konumlanacağını bilir.)

Haberi okuma süreci bu farkındalık ie sürdürmelidir.

2)Magazin Haberciliği

Magazin = Mahazin

• Magazin sözcüğü köken olarak ispanyol Emevilerden İspanya’ya oradan da Fransızcaya dayanan ve Arapça “Mahazin” sözcüğünden gelmektedir.

• Arapçada “mahazin” sözcüğü, “Mahzen”  sözcüğünün çoğunluğudur.

• Mahzen ise içinde eşya depolanan yer anlamına gelmektedir.

• Fransızcada mahzen sözcüğü, dükkan anlamına karşılamak için kullanılırken, içinde birçok ürünü satıldığı yer olarak tanımlanmaya başlanmıştır.

Magazin, tüketim malzemeleri gibidir !

• Magazinin içinde pek çok farklı bilginin yer aldığı yayın anlamında kullanılmasının temelinde Fransız yaklaşımının ağır bastığı açıkça söylenir.

• Dükkanlarda ve mağazalarda çeşitli ve çok sayıda tüketim malzemesinin satılması, magazin de birbirinden farklı konuların işlenmesi bu benzerliğe işaret etmektedir.

Haber konuları çok çeşitlidir.

• Türkiye’de batılılaşmanın etkisiyle magazin kavramı ilk olarak dergide görülmüştür.

• Günümüzde magazin kavramı: Çok çeşitli konuları işleyen, genellikle fotoğraflı, süreli yayın şeklinde ifade edilmektedir.

• Magazin gazetelerinin anlatımı gelende çok basittir. Haber konuları çok çeşitlidir.

• Sosyete dedikodusundan sanatçıların yaşamına, basit sokak cinayetlerinden, hayat pahalılığına, çeşitli yemek reçetelerinden akla hayale gelmeyen konular içermektedir.

Magazinin Sosyo-kültürel boyutu ?

• Toplumdedikoduyu sevmezse magazine ihtiyaç olur muydu ?
• TOPLUMDA KARŞILIĞI OLMAYAN HİÇBİR ŞEY MEDYADA BULAMAZ.

Geçmişte Magazin ?

• İngiltere’de denenerek daha sonraları ABD’ye ve diğer Avrupa ülkelerine yayılan magazin gazeteciliği, halka dönük gazetecilik anlayışının yaygınlaşması ile gelişmiştir.

• 1830 larda n sonra tıpkı fikir gazeteciliği gibi magazin gazeteciliği de halka yönelik olarak çıkarılan gazetelerin uygulamalarından biridir.

Günümüzde Magazin ?

• Magazin haberciliği günümüz gazeteciliğinde yaygın olarak görülen habercilik türüdür.

• Okuyucuları bilgilendirmekten çok hoşça vakit geçirmelerini amaçlayan magazin gazetelerinin okuyucu oranı da fikir gazetelerine oranla çok daha fazladır.

• Magazin gazeteleri her eğitim düzeyine hitap edebildikleri için vakit geçirmek, oyalanmak için okunur.

Ünsüzleşen Magazin !

• Kameraların kovaladığı ünlülerden ziyade sıradan insanların bir anda hem geleneksel hem de yeni medyada gündem olduğu bir dönemde magazin haberciliği yapılmaktadır.

Magazin haberciliğinin gazete de yeri.

• Genelde gazetelerde 2.sayfada televizyonlar da ise sabah kuşağında yer alan, içeriğinde magazinle ilgili olay ve bilgileri barındıran habercilik türüdür.

Geltman Magazine

• 1731’de ingiltere’de yayınlanmaya başlanan bu dergi, ilk magazin dergisi sayılmaktadır. Dolayısıyla magazin kavramının yazılı basındaki ilk örneklerinden bir tanesi sayılmaktadır.

• Gentlman Magazine, Dergi ve gazeteler arasındaki yakın bağı göstermesi açısından önemlidir. Çünkü ilk gazete örnekleri de geçici bir süre dergi olarak tanımlanmıştır.

Temel Magazin Bilgisi

• Magazin haberciliği denilince akla çoğunlukla ünlüler hakkında yapılan haberler gelse de aslında her olayın magazinel bir yanı vardır.

• Politikadan ekonomiye dek bütün alanlarda magazin yapmak mümkündür.

Gazetenin ağırlığını hafifletir.

• Siyaset ve ekonominin ön planda olduğu sürece gazetecilikte haber okuma sürecini hafifletmek adın da magazin haberciliği kullanılmaktadır.

• Çünkü magazin haberleri tatlı/soft haberler olarak geçmektedir.

Sorun İnandırıcılıktır.

• Magazin haberleri çeşitli nedenlerle sürekli eleştirilere neden olmuştu, paparazzi benzeri kavramlar yüzünden de inandırıcılık gibi son derece önemli bir sorundan yakasını kurtaramamıştır.

• Magazin haberlerindeki en temel sorun inandırıcılıktır.

• Habere konu olan kişilerin söylediklerini kolayca inkâr edebilmeleri, hem muhabiri hem de medya kuruluşunu güç durumda bırakmaktadır.

• Söylenen şeylerin kaydedilmesi bu tür sakıncaların hiç değilse bir bölümünü ortadan kaldırabilecektir.

Özel hayata taciz.

• Magazin haberlerinin özel hayatın sınırlarını zorlaması da bir başka temel eleştiri noktasıdır.

• Bu tür durumlarda devreye girmesi gereken yayıncılık ilkeleri ve muhabirin sezgileri olmalıdır.

• Yaptığı haberin herhangi birisinin özel hayatına taciz ettiğine dair endişesi olan muhabir, haberini servis sorumlusuna teslim etmeden önce kendisini çok sıkı bir biçimde sorgulamalıdır.

Kamu Yararı ?

• Magazin haberi bireylerin özel yaşamına saygı gösteren ve onlara adil davranan bir çerçeve içinde ele alınmalıdır.

• Bu noktada sadece açıklanması kamu yararına olacak konular araştırılır ve tespit edilir.

• Özel davranışlar, haberleşme ve sohbetler, açıklanmasında somut bir kamu yararı yoksa alenileştirilmemelidir.

Kamu Yararının geçerli olduğu durumlar:

• Bir suçun ifşa edilmesi ya da ortaya çıkarılması.

• Ciddi antisosyal davranışların ifşası

• Yolsuzluk ya da adaletsizliğin ifşası.

• Ciddi yetersizlik ya da ihlalin açıklanması.

• Halk sağlığı ya da güvenliğinin korunması.

• Bir birey veya kurum tarafından yapılan bir açıklama ya da eylemin halkı yanıltması önlemek.

• Kamuyu ilgilendiren konularda insanların çok daha bilinçli karar vermesine yarayan bilgilerin açıklanması.

• İfade özgürlüğü.

Kültür Metalaşması.

• Bu görüşe göre kültür kitlesel olarak yerel tabanlı kültürlerle birlikte üretilmekte ve dağıtılmaktadır.

• Bu yaklaşım biçimi kültürün metalaşması kuramcılara göre en fazla ABD’de başarılı olmuştur.

• Amerikalıların büyük çoğunluğu, New York ve Hollywood’da üretilen kültürel metaları sanki kendilerininmiş gibi benimsemektedirler.

• Bu ürünler özellikle üçüncü ülkelerinde zaman zaman zararlı olabilmektedir.

Magazinde Kadının Metalaştırılması

• Meta fetişizm, Karl Marx ve George Lukacs’ın literatürde tartıştığı bir kavramdır.

• Kavram, insan veya nesnenin kar elde etmek üzere sermaye sistemi içerisinde dahil edilmesidir.

• Magazinde meta faşist bir tavrın sergilendiğini söylemek mümkündür.

• Erkek ve kadın figürleri, okuru gazeteyi satın alma davranışına ikna etme sürecinde kullanılmaktadır.

• Gazetecilikte magazin: Sosyo-ekonomik anlamda ön plana çıkan ailelerin etkinlikleri, gezip gördüğü yerler, sosyal sorumluluk projeleri gazetelerin ikinci sayfasında yer almaktadır.

• Televizyonda magazin: Ünlülerin özel hayatlarıyla (aynlıklan, gündem üzerine düşünceleri, sosyal medya paylaşımları vb.) bir magazin haberi süreci inşa edilmektedir.

Magazin haberciliğiyle ilgili altın kavramlar

• Paparazzi

“Paparazi, ünlü kişilerin fotoğraflarını çeken fotoğrafçıların genel adı. Pek çok ünlü, paparazzilerin özel hayatlarını ihlal ettiği yönünde görüş belirtmektedir”

• Sansasyon
• “birçok kimsede yaratılan güçlü heyecan ya da birçok kimseyi ilgilendiren, etkileyen heyecan verici olay.”

• Sabah kuşağı
• Yellow journalizm “Sarı gazetecilik”

“Dikkat çekici haber başlıkları yayınlamak”

• Tabloid basın
• 2.sayfa haberler
• Skandal
• Asparagas
• Haber eğlence

Magazin haberciliği için 3 önemli isim

James Gordon Bennett Sr.

“Kendisi haber kaynaklarını genişletmek gazetesinde evlerin mahrem yerlerini, pansiyonları, sokak cinayetlerini, fahişe çekimlerini kullanmaktan çekinmemiştir hatta kendi evlilik törenini bile haber yapmıştır.”

Joseph Pulitzer

“Kendisi şirket yolsuzlukları, savaş, macera ve hükümet haberlerini gazetesine yer veren kişidir.”

William Randolph Hearst

“Kendisi Amerikalı bir işadamı, gazete yayıncısı ve ülkenin en büyük gazete zinciri ve medya şirketi Hearst Communications’ı geliştirmesiyle tanınan politikacıydı.”

Magazin muhabiri çalışma koşulları.

• Magazin muhabirleri genellikle mesai saatleri belli olmayan bir çalışma ortamı içerisindedirler. Gece çalışmak zorunda kalabilirler.

• Magazin alanı, haber kaynaklarının dezenformasyon ve  manipülasyon olduğundan magazin muhabirleri daha dikkatli olmak zorundadır.

• Bu noktada muhabirin etki altında katmadan, haber değeri taşıyan konulara yoğunlaşması işini kolaylaştıracaktır.

Haber Kaynakları

• Ünlü kişiler.
• İnternet siteleri.
• Makyözler, kuaförler, büyük otel çalışanları.
• Ünlülerin basın danışmanları, menajerleri.
• Ajanslar, yabancı kaynaklı yayınlar.
• Yapım şirketleri.
• Kuruma gelen istihbaratlar.
• Basın bültenleri.
• Diğer kitle iletişim araçlarının yayınları, magazin dergileri.
• Büyük eğlence merkezleri.
• Vatandaşlar.

Magazin muhabiri çalışma koşulları.

• Magazin muhabirleri genellikle mesai saatleri belli olmayan bir çalışma ortamı içerisindedirler. Gece çalışmak zorunda kalabilirler.

• Magazin alanı, haber kaynakları dezenformasyon ve manipülasyon altında kalan bir alan olduğundan magazin muhabirleri daha dikkatli olmak zorundadır.

• Bu noktada muhabirin etki altında kalmadan haber değeri taşıyan konulara yoğunlaşması işini kolaylaştıracaktır.

Magazin muhabiri nitelikleri

• Etik değerlere saygılı olmak.
• Disiplinli, cesur ve çalışkan olmak.
• Ekip çalışmasına katılabilmek.
• Düzgün bir diksiyona sahip olma.
• Haber kaynağını yasal zorunluluk dışında açıklamamak.

3)Spor Haberciliği

Tarihten bu güne spor.

• Spor yapma sürecinin oluşıbilmesi için gerekli altyapı. bılinçli tüketiciye ihtiyaç vardır.

• İnsanlık tarihi kadar eski tarihi olan kökenini avcılık saldırı ve savunmadır.

• İlk örnekleri It birime , ok atma , mızrak atma şeklinde sıralanabilir..

• Sonraki süreçte ulaşım ve ulaştırma amaçlı spor dalları ortaya çıkmıştır.

Örnekler:Kayak, Yelken, Binicilik gibidir.

Sporun Kökeni

• Bazı araştırmacılar bu soruya, “Spor, insanlığın yeryüzüne yayılması ile başlamıştır.” demektedir.

• Arkeolojik bulgular, Çinlilerin yaygın olarak top oyunları oynadıklarını, Eski Mısır’da ise av, zıplama, güreş, top oyunları ve sopa dövüşleri sporlarının ilgi gördüğünü göstermektedir.

Orta çağda spor şeytan işidir:

• Spor orta çağ Avrupası’nda kilisenin kontrolündeydi.

• Şövalye yeteneği taşıyan ve gücü elinde bulunduranlara veya sosyo-siyasi anlamda güçlü olanlara ait bir mecra aracıydı.

• Bunların dışında kimse spor yapamazdı çünkü spor şeytan işi olarak görünürdü

Reformdan rönesans’a

• Kilisenin etkisi reformla hafiflemiş , Rönesans ile ise spor , toplumun geneline yayılmaya başlamıştır.

• İngiltere’de yaşanan sanayi devrimi ile köyden kente göç edenler olmuştur.

• Bunlara ” eski köylü yeni kentli” denir.

Eski köylü, yeni kentli

• Eski köylü yeni kentli çalışma zamanında arda kalan boş zamanda çalıştığı kuruma veya toplumsal yapıya eleştirel bir tavır takınmışlardır.

• Patronlar bu eleştirel tavrı işçilerin boş zamanını doldurarak ortadan kaldırmayı amaçlamıştır.

Endüstrüel olarak spor

• Böylece işçilerin boş zamanı , spor kavramlyla , sporla doldurulmuştur.

• Tarihsel süreç içerisinde spor , endüstriyel bir alana dönüşmüştür ve günümüz halini almaya çalışmıştır.

Spor Haberciliği

• Geçmişten günümüze kadar okuyucu ve izleyicileri Ilgiyle takip ettiren önemli bir gazetecilik türüdür.

• Spor tematik ve medya araçları içerisinde olmak üzere medyada yer almaya başlamıştır.

Spor’un başlangıç işlevleri

• Spor alanında statünün eğitim ve yetenekle kazanıldığını aktarır

• Sosyal ve ekonomik anlamda toplumsal idoller sunar, örnek karakterler oluşturur.

• Spor sağlıklı etklll banşçı ekonomik yapı içinde boş zaman geçirme ve gerçeklikten kaçış aracı olarak nitelendirilir.

Spor’un işlevleri

• Aile, okul gibi bir eğitim aracıdır.

• Toplumsal birliği sağlar.

• Toplumsallaşmayı sağlar.

Dünya’da Spor.

• Dünyada spor gazetelerinin ilk çıkışı sanayi devrimi Ile paralellik gösterir.

• İlk spor gazetesi 1838 yılında ingiltere de yayınlanan “SPORTING LİFE” tır.

• Bu gazeteyi “LE SPOR” takip etmiştir.

Servet-i Fünun

• Türkiye’de ilk spor haberlerinin yer alması cumhuriyet öncesine dayanmaktadır.

• İlk spor gazetesi 1891’de serve ti-fünun da yayınlanmıştır.

Eskrim:Kılıç Oyunu

• Spor haberlerinde yer alan ilk spor “Eskrim”dir.

• Burhan Felek’in 28 eylül 1910 tarihinde yayımlamaya başladığı ”futbol” adlı dergi spor basın tarihinin yayımlarından sayılmaktadır.

Türkiye’de spor gazetesi

• İlk spor gazetesi 1952 yılında çıkarılan gazete “türk spor” gazetesidir.

• Bu gazete günlük olarak çıkmaktaydı

 

Spor haberciliğinde muhabirin dili

• iletişimi güçlü olmalı, haber kaynaklarıyla iyi ilişkiler kurabilmelidir.

• Mesleğiyle ilgili bilgi sahibi olmalıdırç

• Türkçeyi etkili konuşabilmelidir.

• Tarafsız ve gelişmeleri yakından takip etmelidir.

4)Kültür Sanat Haberciliği

• Edebiyat, çeşitli entelektüel aktiviteleri içeren kendisine özel bir okur profili oluşturan uzman gazetecilik alanlarından biridir.

• Kültür-sanat haberciliği yapan kitle iletişim araçları, insanlara ülkedeki ve dünyadaki kültür ve sanat alanındaki gelişmeleri bildirir. Kültür-sanat haberciliği tahmin edilenden çok daha geniş bir alandır.

Kültür Sanat Haberciliğinin içeriği

Bir kültür-sanat haberi oluşturulurken öncelikle ortada haber değeri taşıyan bir kültür sanat olayı bulunmalıdır.

Bunlar acil gündemden de olabilir, rutin gündemden de.

Üretilen ürünün sahipleriyle, filmlerin oyuncuları veya yönetmenleriyle konuşulur.