Ekonomik krizin aşamaları nelerdir?

Her ne kadar istenmese de her ülkede bazen de dünyanın tamamında ekonomik kriz olmaktadadır. Ekonomk kriz genellikle ekonominin sekteye uğraması ile olur. Alım satım gücünün düşmesi, ya da Gelirin bir noktaya toplanması gibi şeylerden kaynaklanıyor olabilir. Ülke ambargo yemiş olabilir ya da savaş dönemi olabilir. Şimdi aşamalarını ve belirtilerine bakallım.

Sebep

Öncelikle krizin çıkması için bir sebep olması lazım. Savaş, kıtlık, gelir adaletsizliği ya da darbe gibi bir faktörden kaynaklanır. Hiçbir şey yoktan var olmaz buna da bir sebep gerekir. Bu sebepler her zaman kasıtlı olmaz örneğin savaş kasıtlı sebep ama ekonomik dağılım adaletsizliği kasıtsızdır.

Önlem

Ekonomik dengesizlik oluşmaya başlayınca hemen bununla ilgili kurumlar olayı fark eder ve önlem almaya çalışır. Yatırım, halka açma gibi ekonomiyi rahatlatan önlemleri uygularlar. Küçük durumlarda bu gibi durumlar piyasayı dengeye sokabilir. Büyük durumlarda hiçbir işe yaramaz hatta yatırım teşfiki olarak daha da kötüye sokabilir.

Kemer Sıkma

Kriz ortaya çıkınca ve mecburi olarak kabul edilince daha ağır ekonomik paketler uygulanmaya başlanır. Buna genellikle kemer sıkma adı verilir. Emekli maaşları, Ordu giderleri, Sanat ve Yaşam gibi doğrudan ihtiyaç sayılmayan şeylerde kısıtlamalara gidilir. Vergi ve faiz oranları ciddi değişime uğrar. Bazen bankada duran paralara bile el konulabilir.

Kemer sıkma politikaları genellikle halk tarafından şiddetle reddedilir. Halk bu durumdan kendisini sorumlu hissetmediğinden çözümün halktan kısmakta bulan yönetimi eleştirirler. Bu noktada hükümetlerin düştüğü bile görülebilir.

Destek

Ekonomik gider ve gelir belli bir dengeye gelince ulusalar arası destekler aranır. Dünya bankalarından ya da dost ülkelerden yardım talep edilir. Bazı ayrıcalıklar da böyle zamanlarda tanınır. Osmanlı bu aşamada çok fazla kapitülasyon tanıdığı için çökmüştür.

Özelleştirme

Destek bulamayan ya da yeterli desteği toplayamayan hükümetler elinde bulunan büyük ekonomik değerli olan şeyleri özelleştirme yoluna gidebilir. Küçük işletmeler yada büyük kuruluşlar olabilir. Ekonomik kriz dönelerinde bazen toprak işletmesi de verilebilir.

Çöküş ya da Yükseliş

Bu aşamalar ve önlemler işe yaramadığında genellikle bir çöküş yaşanır. Hükümet istifa eder ya da istifaya zorlanır. Yükseliş de her şey yoluna girer ve borçlar zamanla kapatılır. Yeni iş imlanlar ve yatırım imkanları doğar. Çöküşte ise uzun süren bir durgunluk dönemi takip eder. Böyle durumlarda en kötüsünü hep halk yaşar.

Not

Savaş, Kıtlık ya da Darbe gibi olaylardan yaşanan her krizin farklı aşmaları vardır. Bunlar genel niteliklerdir.