1. Anasayfa
  2. Tarih ve Coğrafya

KPSS Tarih Dest Notları: İslamiyet Öncesi Türk Tarihi

KPSS Tarih Dest Notları: İslamiyet Öncesi Türk Tarihi
0

Türk Adının Anlamları

Türk adına tarihte pek çok kaynakta farklı anlamlarda rastlamaktayız. Bizim için en kayda değer iki kaynak vardır. Çin kaynaklarında MİĞFER ve Kaşgarlı Mahmut’un eserlerinde ise OLGUNLUK ÇAĞI anlamı taşımıştır.

Türk adı ilk defa Çin kaynaklarında Türkiye adı ise ilk defa Bizans kaynaklarında kullanılmıştır.

Orta Asya Kültür Merkezleri

Orta Asya Kültür Merkezleri arasında en kayda değer olanı AFANESYOVA ‘dır. En eski Türk Kültür Merkezidir.

Türkler Neden Göç Etmiştir?

Türklerin göç etmesinin bir çok sebebi vardır. Bunlardan en önemlileri şunlardır.

  • Kuraklık, Salgın Hastalıklar gibi çevresel etkenler.
  • Çin ve Moğol Baskısı gibi dış etkenler.
  • Boylar arası mücadele ve merak gibi iç etkenler.
  • Hızlı nüfus artışı gibi iç etkenler.

İskitler (Sakalar)

  • Bilinen ilk Türk boyudur.
  • Yöneticisi Alper Tunga’dır.
  • Tomris Hatun bu boyu yönetmiştir. İlk Türk Kadın Hükümdardır.
  • Maden işleyebildikleri için “Bozkırın Kuyumcuları” unvanını almışlardır.

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti)

  • Kurucusu Teoman Handır.
  • En önemli hükümdarı Mete Handır.
  • Mete Han, tarihte ilk defa düzenli ordu sistemini hayata geçirmiştir.
  • Mete Han ilk Türk-Çin anlaşmasını yapmıştır. Kuzey Şansi Anlaşması.

Avrupa Hun Devleti

  • Kurucusu Balamir ‘dir.
  • Maceristan ‘da kurulmuştur.
  • Atilla en önemli yöneticileridir.
  • Atilla neredeyse Doğu Roma’yı işgal ediyordu.

Avarlar

  • Kurucusu Bayan Han’dır.
  • İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir.

Uzlar

  • Oğuzların Müslüman olanına Türk veya Türkmen denirken Hristiyan olanlarına Uz denir.
  • Günümüzde Gavuz Türkleri olarak bilinirler.

Peçenekler

  • Malazgirt savaşında taraf değiştirip Selçuklunun yanında savaşmışlardır.
  • Devletleşememişlerdir.

Macarlar

  • Türkoloji Ensitüsü’nü kurmuşlardır.
  • Soylarını Atilla’ya dayandırırlar.

Bulgarlar

  • Müslüman ve Hiristiyan olarak iki grupturlar.
  • Bulgar kelime anlamıyla KARIŞIK demektir.
  • Tuna Bulgarları Hristiyan, İtil(Volga) Bulgarları Müslüman’dır.

Hazarlar

  • Hazar kelime anlamıyla BARIŞ VE GÜVEN demektir.
  • Musevi tek Türk devletidir.
  • Ücretli asker tutmuş ilk Türk devletidir.
  • Kürk yolu sayesinde zengin olmuşlardır.

Sibirler

  • Sibir kelime anlamı olarak YOLDAN SAPAN anlamındadır.
  • Günümüzde Sibirya da yaşayan Türklerdir. Bölgeye adlarını vermişlerdir.

Kıpçaklar (Kumanlar)

  • Kuman kelime anlamı olarak SARI, SARIMTRAK, SARI SAÇLI gibi anlamlara gelir.
  • Dede Korkut ve İgor destanlarını yazmışlardır.
  • Türkçe, Farsça ve Latince içeren CODEX CUMANİUS isimli sözlüğü yazmışlardır.

Köktürkler

  • Türk adı ile kurulun ilk Türk devletidir.
  • Kurucusu Bumin Kağan‘dır.
  • Çin entrikaları ve Yönetimin din değiştirmesi ile yıkılmıştr.
  • Elli yıl esaret yaşayan halk Kürşat ayaklanması ile özgürleşmiştir.

Kutuklar

  • Kurucusu Kutuk Kağan’dır.
  • Merkezi Ötüken’dr.
  • Kutuk Kağan’a DERLEYEN, TOPLAYAN anlamında İLTERİŞ unvanı verilmiştir.
  • Vezir Tonyukuk devletin kuruluşunda büyük rol oynamıştır.

Uygurlar

  • Uygur kelime anlamıyla AKRABA, MÜTTEFİK demektir.
  • Kurucusu KUTLUK BİLGE KÜL KAĞAN ‘dır.
  • Manihanizm dinine geçmişlerdir.
  • İlk Külliyeleri inşa etmişlerdir.
  • Uygur şehirlerine BALIG ismi verilir.
  • Uygurlar zamanında Mani dinin etkisi ile Resim Sanatı gelişmiştir.
  • Kütüphane kuran ilk Türk devletidir.
  • İlk defa Örgün eğitimi hayata geçirmişlerdir.
  • Orta Oyun isimli geleneksel Türk oyunu bulmuşlardır.
  • Pandomim, Şan ve Opera gibi öğeleri geliştirişlerdir.
  • Kağıt para basmışlardır.
  • Heykel ve Minyatür sanatında kendilerini geliştirmişlerdir.
  • Bankacılık sistemini hayata geçirip faizle borç para vermişlerdir.

Kırgızlar

  • İslamiyet’i kabul eden ilk Türk boyudur.
  • 751 Talas savaşında Abbasileri desteklemişlerdir.

Akhunlar(Eftalitler)

  • Afganistan da kurulan ilk Türk devletidir.

Tabgaçlar

  • Kuzey Çin de 200 yıl hüküm sürdükten sonra asimile olup kimliklerini yitirmişlerdir.

Başkırtlar (Başkurtlar)

  • Rusya’ya bağlı Başkurdistan isimli devlette yaşarlar.

Oğuzlar

  • Oğuz kelime anlamı olarak BOY, KABİLE, KALABALIK anlamına gelir.
  • Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı devletlerini kurmuşlardır.

Hükümdarın Görevleri

Türk devletlerinde devlet hükümdarın malı sayılırdı. Bu sebeple pek çok görevleri vardır. Adaleti sağlamak, Sefere çıkmak, töreleri uygulamak gibi sosyal ve bürokratik görevleri vardı.

Gök Tanrının hükümdarı bazı yetkiler ile donattığı ve yönetme yetkisinin Gök Tanrıdan geldiğine inanılırdı. Siyasi Güç (Kut), Askeri Güç (Küç) ve Ekonomik Güç (Ülüş) yetkilerinin tanrı tarafından verildiğine inanılırdı.

Kurultay (Toy – Kengeş ) Nedir?

Günümüzde kullanılan bakanlar kuruludur. Bazen danışıp fikir almak bazen de karar vermek için toplanılırdı. Genellikle yılda 3 defa toplanılsa da olağan dışı olaylarda da zamansız olarak toplanabilmekteydi.

Kurultay da her konu tartışılabilir. Ekonomi, Siyaset ve hatta Din gibi konular bile burada karara bağlanırdı. Bu kurultayda töreleri değiştirmek bile mümkündü.

Kurultaya katılanlara Toygun denir. Boy Beyi, İleri gelen kişi, Askeri komutan gibi insanlar bulunurdu.

Sosyal Hayat

  • Tek eşlilik esastır.
  • Düğünlere TÖĞÜN denir.
  • Halk eğlencelerine ŞÖLEN denir.
  • İçecek olarak KIMIZ tüketilir.

Hukuk ve Adalet

  • Sosyal hayatı örf, adet, töre, gelenek ve görenekler şekillendirir.
  • Töreler yarı resmidir. Kurultayda değişebilir.
  • Mahkemeye YARGI hakime ise YARGAN(YARGUCI) denir.

Ordu ve Askerlik

  • Ordu-Millet anlayışı vardır. Yani savaş zamanında herkes asker sayılır.
  • Ordular ücretsizdir (Hazarlar istisna)
  • Genellikle düzenli ordu vardır.
  • Onluk sisteme göre rütbe ve düzen kurulur.
  • Gelişmiş savaş taktikleri ve askeri ekipmanlar bulunur.

Bilim

  • Matematik, tıp ve eczacılık gibi konularda gelişmeler sağlanmıştır.
  • Takvimler bulunmuştur.

Sanat

  • Hafif ve taşınabilir şeyler işlenmiştir.
  • Dokumacılık, Çadırcılık, Halıcılık ve resim gibi eserler ortaya çıkarılmıştır.
  • Heykeller genellikle küçük ya da sadece başı gösterir şekilde taşınabilir olarak yapılmıştır.

Spor

  • Çeşitli spor dalları gelişmiştir. Genellikle eğlence amaçlı yapılır.
  • Güreş, Tepük ve Seğirtme gibi türleri vardır.

Din ve İnanış

  • Türkler genellikle doğal şeylere ibadet ederler.
  • Yer, Gök, Su gibi gördükleri şeyleri kutsal sayarlar.
  • Göktanrı, Manihanizm, Hristiyanlık ve Musevilik gibi pek çok dine ibadet etmişlerdir.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir